ÂŞIK KURBÂNÎ DESTANINDAKİ FİİL TEKRARLARIYLA, BAĞLAÇLARLA OLUŞAN İKİLEMELER

Dr. Sevinç AHUNDOVA

Bir sözlü geleneğin parçası olan destan türleri bünyelerinde ikilemeleri çokça barındırmaktadırlar. Azerbaycan’da ve Anadolu’da bilinen “Kurbânî” isimli destanda da ikilemelerin bolca bulunduğu görülmektedir.
Çalışmamızda sadece Türkçede değil bütün dünya dillerinde görülen ve günlük konuşmada sıkça yer verilen ikilemeler terimi incelenmiş, Âşık Kurbânî Destanı’ndaki fillerle, bağlaçlarla yapılmış olan ikilemeler ele alınmıştır. İkilemeler ele alınırken Azerbaycan Türkçesi ve Türkiye Türkçesinin gramer çalışmalarındaki ikilemeler konusu karşılaştırılmaya çalışmıştır. Bu çalışmada iki lehçe arasındaki “ikilemeler” terimi konusundaki farklılıklar ve benzerlikler araştırılmış, tespit edilmiştir. Ayrıca, aynı fiil tekrarlarıyla, farklı fiillerle yapılan ikilemeler tespit edilerek sınıflandırılmıştır. Aynı şekilde bağlaçlarla yapılmış olan ikilemeler de kendi aralarında tasnif edilmiştir. Özellikle bağlaçlarla yapılan ikilemelerde kullanılan Arapça ve Farsça ikilemeler de sınıflandırılmaya tabi tutulmuştur.
Lehçeler arası dil, metin karşılaştırması ve bunun gibi çalışmalar beraberinde yeni araştırma alanları geliştirmektedir.

Anahtar Kelimeler: Âşık Kurbânî, İkilemeler, Tekrarlar, Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi

DOI:
Yayın Tarihi: 31.12.2022

Kaynaklar | PDF